Wszystkie te medialne przekazy nie do końca jednak oddają istotę zagadnienia, któremu warto przyjrzeć się nieco bliżej.
W jakich sytuacjach Policja ma prawo zatrzymać osobę?
Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że osoba ta popełniła przestępstwo, a dodatkowo - zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo też zatarcia śladów przestępstwa bądź też - jeżeli nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym.
Ponadto Policja ma również prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a przy tym jednocześnie zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi.
Jeżeli przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej zostało popełnione przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu, a zachodzi obawa, że ponownie popełni ona przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby wspólnie zamieszkującej, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi - Policja ma nie tylko prawo, ale i obowiązek zatrzymać osobę podejrzaną.
W praktyce jednak najczęściej jako powód zatrzymania wskazuje się mimo wszystko obawę zatarcia śladów
Jakie prawa ma zatrzymany?
Zatrzymanego należy natychmiast poinformować o przyczynach zatrzymania i o przysługujących mu prawach. Obowiązkowe jest poinformowanie zatrzymanego o prawie do skorzystania z pomocy adwokata lub radcy prawnego. Jeżeli zatrzymany nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim - należy go pouczyć o prawie do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza.
Zatrzymanego należy również poinformować o tym, że ma prawo złożyć oświadczenie, jak również ma prawo do odmowy złożenia oświadczenie. Należy również zatrzymanego pouczyć, iż ma prawo otrzymać protokół zatrzymania.
Zatrzymanemu na jego żądanie należy niezwłocznie umożliwić nawiązanie w dostępnej formie kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym, a także bezpośrednią z nimi rozmowę. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, zatrzymujący może zastrzec, że będzie przy niej obecny.
Zatrzymanego należy również pouczyć o tym, że przysługuje mu zażalenie na zatrzymanie, które składa się do sądu. Ponadto zatrzymanego należy poinformować o treści przepisu, który określa jak długo może trwać zatrzymanie.
Ponadto kodeks postępowania karnego wskazuje, iż zatrzymanego należy wysłuchać.
Ile może trwać zatrzymanie?
Zatrzymanego należy natychmiast zwolnić, gdy ustanie przyczyna zatrzymania.
Ponadto zatrzymanego należy zwolnić także jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania przez uprawniony organ nie zostanie on przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania.
Zatrzymanego należy także zwolnić na polecenie sądu lub prokuratora.
Jeżeli do sądu został skierowany wniosek o tymczasowe aresztowanie zatrzymanego, wówczas obowiązek zwolnienia go powstaje jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania zatrzymanego do dyspozycji sądu nie doręczono mu postanowienia o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania albo nie ogłoszono mu tego postanowienia na posiedzeniu przeprowadzonym na odległość (przy użyciu urządzeń technicznych do bezpośredniego przekazu obrazu i dźwięku).
Zażalenie na zatrzymanie
Zatrzymanemu przysługuje zażalenie na zatrzymanie. Zażalenie rozpatruje sąd. W zażaleniu zatrzymany może się domagać zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości jego zatrzymania.
Zażalenie przekazuje się niezwłocznie sądowi rejonowemu miejsca zatrzymania lub prowadzenia postępowania, który również niezwłocznie je rozpoznaje. W razie uznania bezzasadności lub nielegalności zatrzymania sąd zarządza natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. W praktyce, jeśli zatrzymany nie został tymczasowo aresztowany, rozpoznanie zażalenia na zatrzymanie następuje najczęściej już po zwolnieniu zatrzymanego.
W wypadku stwierdzenia bezzasadności, nielegalności lub nieprawidłowości zatrzymania sąd zawiadamia o tym prokuratora i organ przełożony nad organem, który dokonał zatrzymania. W razie zbiegu zażaleń na zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie można rozpoznać je łącznie.
Pomoc merytoryczna przy przygotowaniu artykułu: Adwokat Głogów