Wydrukuj tę stronę
środa, 28 kwiecień 2021 04:01

Jak przeprowadzić postępowanie spadkowe?

jakubowskazawada jakubowskazawada adobecstock

Polskie prawo nie wymaga przeprowadzenia postępowania spadkowego. W niektórych sytuacjach jest ono jednak konieczne, by spadkobiercy mogli swobodnie dysponować odziedziczonymi dobrami.

 

Tak będzie w przypadku, gdy uprawnieni do spadku nie dojdą do porozumienia co do jego podziału lub jeśli uprawnione osoby zostały pominięte w testamencie. Postępowanie spadkowe należy również przeprowadzić, kiedy spadek jest obciążony długami lub w jego skład wchodzą zobowiązania innych osób wobec spadkodawcy. Stwierdzenie o nabyciu spadku okaże się niezbędne do rozporządzania przedmiotami podlegającymi rejestracji, takimi jak pojazdy czy nieruchomości. Bez niego nie odzyskamy też pieniędzy od osób, których wierzycielem był zmarły. Warto więc dowiedzieć się, jak je uzyskać. Wyjaśniamy to w poniższym artykule, omawiając również kwestie zachowku zadłużenia pozostawionego przez spadkodawcę.

Stwierdzenie praw do spadku. Sąd czy notariusz?

Stwierdzenie praw do spadku można uzyskać na dwa sposoby – u notariusza lub w wyniku postępowania sądowego. To pierwsze rozwiązanie jest przede wszystkim dużo szybsze, bo wszystkie formalności można załatwić zwykle podczas jednej wizyty w kancelarii. Niestety ma też poważne wady. Pierwsza to cena. Za sporządzenie aktu oraz protokołu zapłacimy co najmniej 150 złotych (50 za sam akt i 100 i za protokół). Koszty mogą być jeszcze wyższe, jeśli potrzebne będą dodatkowe wypisy lub inne czynności notariusza (na przykład otwarcie testamentu). Opłaty są naliczane dla każdego spadkobiorcy.

Drugi, jeszcze poważniejszy minus, to fakt, że nie w każdej sytuacji będzie możliwe poświadczenie przez notariusza dziedziczenia. Tak się stanie między innymi jeśli:

  • sprawa dotyczy spadku po osobie zmarłej przed 1984;

  • podstawą dziedziczenia jest testament nieszczególny (np. ustny);

  • w kancelarii nie stawiła się chociaż jedna z osób uprawnionych do dziedziczenia;

  • w sądzie toczy się sprawa o stwierdzenie nabycia spadku lub w podobnej zapadł już wyrok;

  • spadkodawca nie posiadał polskiego obywatelstwa;

  • w skład spadku wchodzą nieruchomości położone za granicą.

Postępowanie spadkowe w sądzie. Jak przebiega? Ile kosztuje?

Postępowanie spadkowe pochłania dużo więcej czasu. Trwa co najmniej dwa miesiące, ale w niektórych przypadkach może zakończyć się nawet po pół roku. Jest jednak dużo tańsze, bo kosztuje 50 złotych. Do tego należy doliczyć jeszcze opłatę za uzyskanie odpisu aktu urodzenia (w przypadku dzieci) lub małżeństwa (dla współmałżonków) – 22 złote. Odpis postanowienia o nabyciu spadku to zaś koszt 6 złotych za stronę.

Przeprowadzenie postępowania w sądzie jest możliwe nawet, jeśli nie działamy w porozumieniu z pozostałymi spadkobiercami. Czas jego trwania zależy między innymi od kompletności dokumentów oraz poprawności wniosku. Warto więc skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnika, dostępnej między innymi na https://jakubowskazawada.com/. Sam wniosek powinien zawierać między innymi:

  • dane spadkobiercy;

  • dane i datę śmierci spadkodawcy;

  • dane pozostałych spadkobierców (na mocy prawa oraz testamentu).

Poza tym do wniosku należy dołączyć również dokumenty:

  • akt śmierci spadkodawcy;

  • akty urodzenia dzieci spadkodawcy;

  • akt zawarcia związku małżeńskiego (jeśli wśród spadkobierców jest jest jego współmałżonek);

  • oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu wniosku.

Wniosek wraz z dokumentami należy złożyć w sądzie rejonowym właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego. Jeśli jest to niemożliwe, wniosek powinien być złożony do sądu właściwego dla miejsca, w którym znajduje się majątek wchodzący w skład spadku. W toku postępowania sąd ocenia rzeczywistą tożsamość poszczególnych spadkobierców oraz ich liczbę. Jeśli nie ma testamentu, jego zadaniem jest także sprawiedliwy podział spadku.

Długi spadkodawcy. Co możemy zrobić?

Bywa, że spadek jest obciążony długami. Jeżeli jego wartość jest niewielka (zwłaszcza przy znacznej wielkości zadłużenia), spadkobierca może się go zrzec. W tym celu należy dołączyć do wniosku oświadczenie o zrzeczeniu się spadku. Spadkobierca ma na to 6 miesięcy od momentu, kiedy dowiedział się, że jest uprawniony do dziedziczenia.

Takie rozwiązanie nie będzie jednak opłacalne, jeśli zobowiązania spadkodawcy są mniejsze niż pozostawiony majątek. Wówczas w terminie 6 miesięcy należy złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza czyli z odpowiedzialnością do wysokości kwoty odpowiadającej jego wartości. Niezbędne będzie wtedy przygotowanie wykazu inwentarza. Można to zrobić samodzielnie lub powierzyć to komornikowi sądowemu.

Zachowek. Kiedy przysługuje? Jak go uzyskać?

Dziedziczyć można ustawowo lub testamentowo (więcej informacji na ten temat znajdziemy na stronie https://jakubowskazawada.com/prawo-spadkowe/). Zdarza się jednak, że osoby, które zgodnie z kodeksem cywilnym są uprawnione do spadku, zostały przez spadkodawcę pominięte w testamencie. Ich ochronę zapewnia instytucja zachowku. Do jego otrzymania uprawnieni są zstępni, rodzice oraz małżonek zmarłego. Zachowek nie zostanie przyznany, jeśli sąd stwierdzi niegodność dziedziczenia, wydziedziczenie, zrzeczenie się spadku lub otrzymanie darowizny od spadkodawcy. Nie przysługuje on również byłym małżonkom.